Những Bệnh Tiềm Ẩn Khi “eo” Vượt Chuẩn

Một trong những đặc điểm của béo phì ở nước ta và nhiều nước đang phát triển là béo bụng. Béo bụng thường đi kèm với rối loạn phân bố mỡ cơ thể, mỡ tích tụ trong nội tạng do đó gây rối loạn chuyển hóa, tăng huyết áp và bệnh mạch vành.

Bệnh từ mỡ trắng – thủ phạm gây thừa cân

Trong cơ thể con người, 93-97% mỡ được xác định là mỡ trắng. Khi tích tụ và tăng sinh quá mức, mỡ trắng sẽ gây nên tình trạng thừa cân, béo phì, rối loạn chuyển hóa và các bệnh lý nguy hiểm như tim mạch, tiểu đường, tăng huyết áp, xương khớp, ung thư…

Nơi tích lũy mỡ trắng cao nhất là các vùng dưới da của cơ thể, xung quanh các nội tạng (vùng ngực và bụng).

Khi tích tụ và tăng sinh quá mức, mỡ trắng sẽ gây nên tình trạng thừa cân, béo phì. Khối mỡ trắng tăng sẽ gây ra rối loạn chuyển hóa sớm, gây tăng cholesterol máu kéo theo nguy cơ hình thành mảng xơ vữa gây tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Nghiên cứu thuộc trường Đại học Manchester (Anh) cho thấy, những người có vòng eo vượt chuẩn, bị nhồi máu cơ tim gấp 1,5 lần so với người có vòng eo bình thường.

Không chỉ gây họa cho tim mạch, mỡ trắng ở bụng còn sản sinh ra những yếu tố đề kháng insulin làm glucose trong máu tăng cao dẫn đến bệnh đái tháo đường. Theo thống kê của Hiệp hội đái tháo đường Thế giới, năm 2011 toàn thế giới có 366 triệu người mắc đái tháo đường và 280 triệu người bị tiền đái tháo đường; dự tính tới năm 2030 sẽ lên tới 552 triệu người mắc đái tháo đường và 398 triệu người bị tiền đái tháo đường. Trong đó, 90% là người bệnh mắc đái tháo đường type 2 và gặp nhiều ở người thừa cân, béo phì, tất cả các bệnh nhân đều có béo bụng.

Ngoài ra, sự gia tăng mỡ trắng làm tăng trọng lượng cơ thể dồn sức ép đến hệ thống xương khớp. Nguy cơ thoái hóa khớp gối ở người béo phì tăng gấp 7 lần người bình thường. Bên cạnh đó, thừa cân, béo phì còn là một trong những yếu tố nguy cơ gây vô sinh hay các bệnh liên quan đến hô hấp, da, rối loạn nội tiết, tiêu hóa, suy giảm trí nhớ và bệnh ung thư...

Kiểm soát mỡ trắng, ngăn hiểm họa từ thừa cân –béo phì

Để phòng ngừa các hiểm họa từ mỡ trắng, người thừa cân béo phì cần chủ động giảm cân, giảm vòng eo và kiểm soát được cân nặng.

Nguyên tắc giảm cân an toàn cần phối hợp nhiều giải pháp, ngoài tăng cường tập luyện đều đặn (ít nhất 30 phút vận động vừa), dinh dưỡng hợp lý (hạn chế tinh bột, tăng cường rau xanh, hạn chế các món chiên, xào; hạn chế ăn vặt…). Ngoài ra, các hoạt chất Belaunja và Mangastin cũng là 1 lựa chọn tốt cho người thừa cân, béo phì.

Theo Trung tâm nghiên cứu InterHealth Nutraceuticals (Mỹ), các hoạt chất thiên nhiên từ Belaunja và Mangastin có tác dụng giảm tích tụ và tăng ly giải mỡ trắng một cách an toàn và hiệu quả.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng chính hai hoạt chất sinh học 7-Hydroxy-Frullanolide trong Belaunja và Alpha-Mangostin trong Mangastin sẽ tác động cùng lúc, gây ức chế và làm giảm hoạt động của thụ thể kích hoạt PPARγ (làm tăng sinh và tăng tích tụ mỡ của tế bào mỡ trắng) để ngăn không cho tế bào mỡ mới hình thành và giảm tích tụ mỡ trắng. Đồng thời, hạn chế biểu hiện của Perilipin, nhờ đó men lipase mới có thể tiếp cận giọt mỡ và ly giải mỡ ra khỏi tế bào. Qua đó giúp giảm kích thước tế bào mỡ trắng, đặc biệt tại vùng eo, bụng, đùi...

Kết quả nghiên cứu lâm sàng về Belaunja và Mangastin cũng đã được trường Đại học California - Davis Hoa Kỳ công bố cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc giảm cân nặng, giảm số đo vòng eo, vòng hông và an toàn cho người sử dụng.

PGS.TS Lê Bạch Mai
Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia​