Châu chấu rang – hương vị của đồng quê xưa

Những ai đã từng có một tuổi thơ với những ngày chăn trâu cắt cỏ thì hẳn không ai là không biết đến món châu chấu rang. Còn những ai lần đầu ăn thì có cảm giác như ăn những con tôm óp nhiều vỏ. Nhưng chắc hẳn ai đã từng thưởng thức món này thì cũng khó mà quên được hương vị riêng của nó.
Khi lúa trổ đòng và chuẩn bị bước sang ngày chín rộ, tầm tháng 4 tới tháng 9 âm lịch, châu chấu rộ lên cứ như đó là mùa của riêng nó. Người nông dân có thể kêu than phiền hà về sức phá hoại lúa thật tàn khốc của châu chấu nhưng họ cũng có cách để biến chúng trở thành một dư vị đáng yêu trong cuộc sống với món châu chấu rang.
Bắt châu chấu chuyên nghiệp, bạn chỉ cần trải mùng rộng phủ lên mặt cỏ, đêm xuống châu chấu theo thói quen đỗ xuống nghỉ ngơi và thế là mắc bẫy. Đã thế, chúng có thói quen di chuyển theo đàn, nghỉ ngơi cũng cả đàn, những chiếc khớp nhỏ chi chít trên chân của chúng mắc lại lưới mùng dày và nhỏ, sớm ra bạn chỉ việc thu mùng về là có cả đàn châu chấu trong đó. Người lớn hả hê vì tóm gọn kẻ thù phá hoại mùa màng, còn trẻ con thì rất hứng thú với việc vòi người lớn làm món châu chấu rang. Có thể vì thế mà đôi khi người ta gọi đó là món ăn của tuổi thơ.
Cũng không ai hợp hơn đám trẻ con với kiểu bắt châu chấu dân dã và quen thuộc bằng vợt tự chế. Chỉ cần lưới mắt nhỏ hoặc túi nylon buộc căng tròn vành miệng túi và gắn vào đầu que là được chiếc vợt đơn sơ rồi.
Nếu bạn dùng túi nylon, nhớ đâm thủng vài lỗ nhỏ (nhỏ hơn con châu chấu) trên túi để tránh cản gió, khi vợt sẽ nhanh hơn nhờ không khí lọt qua lỗ. Nếu muốn tránh tổn hại đến lúa thì bạn lùa nhẹ thân lúa cho châu chấu khẽ bay thành đàn lên là vợt, hoặc bạn trực tiếp vợt nhẹ trên đầu ngọn lúa, châu chấu theo phản xạ bay lên cao lọt vào vợt của bạn là vừa. Cẩm theo một chiếc chai nhựa để dốc châu chấu từ vợt vào chai.



Không phải ai cũng may mắn có được những kỷ niệm tuổi thơ đáng yêu cùng với món châu chấu rang đậm đà hương vị đồng quê nên có người thấy ai đó xiên châu chấu lên nướng thì chỉ thấy ghê chứ không biết ngon. Hoặc ở một thái cực khác, có người đôi khi tự ám thị cho chính bản thân, nhiều người khen ngon thì họ ăn thấy ngon. Vì thế mà châu chấu được bày la liệt ở chợ, chết còng queo tanh hôi mấy cũng được mua với giá cao, người chế biến chắc sẽ cố ý rắc thêm nhiều lá chanh hơn nữa!
Trong các quán nhậu ở thành phố, châu chấu rang được gọi bằng cái tên mỹ miều là “tôm bay” và hầu hết được thưởng thức ở dạng một món ăn gây cảm giác mạnh như ăn sâu ăn bọ. Người ta đã vô tình thô thiển hóa một món ăn tươi ngon, thanh nhã, dân dã và vốn rất đáng yêu những rung cảm ấu thơ.
Hãy thử một lần ngắm trẻ con mải miết và hào hứng vợt châu chấu trên cánh đồng ngày mùa. Thử hít căng lồng ngực mùi hương lúa chín, thử nếm vị sương buổi sớm đọng trên ngọn cỏ, thử ra vườn bứt lá chanh nhựa và hương tứa ra thơm phức, thử lắng nghe những ai có tuổi thơ bắt châu chấu say sưa kể chuyện kỷ niệm, chắc chắn bạn sẽ cảm thấy món châu chấu rang mang đến cho bạn cảm giác lý thú như thế nào.
Bạn có tin bắt châu châu có thể dùng “mỹ nhân kế” hay không? Đơn giản thế này nhé: Vặt cẳng châu chấu cái, thả trên đám rạ ngày mùa, chỉ một lúc sau là những chàng châu chấu đực “háu chiến” đã sà xuống cặp kè, vậy là thả một mà bắt hai, chỉ việc nhón tay túm nhanh gọn từng đôi một! Hẳn bạn đang cười mỉm cảm thấy cuộc sống hồn nhiên quá đỗi. Cái thú của món ăn đôi khi đến từ những xúc cảm rất hồn nhiên như vậy!
Những ai chưa quen ăn châu chấu rang, ban đầu chưa dám nhai kỹ thì thấy như ăn tôm còi nhiều vỏ, một hai miếng quen miệng thấy thơm ngon như thịt gà, thịt ếch. Ăn quen miệng rồi thì… không biết tả ngon như thế nào nữa. Vị ngon ngọt của châu chấu rang giống như nhiều vị ngọt của món ăn nhiều đạm nhưng thêm vào đó là rất nhiều hương thơm đồng quê như mùi cỏ non đọng sương sớm, mùi lúa chín vào mùa, mùi lá chanh đang bứt ở vườn nhà, mùi rang cháy cạnh những thân càng châu chấu mập mạp… Chưa ăn thì ngại, ăn rồi thì… nghiện. Tới khi có dịp về quê ngày gặt, thế nào bạn cũng theo đàn trẻ con bắt châu chấu về rang.



Châu chấu giờ được thêm nếm nhiều kiểu nhiều món như làm lẩu, tẩm bột rán, xào chua ngọt… Nhưng ai cũng phải thừa nhận rằng châu chấu rang theo cách dân dã nhất là ngon nhất vì nó giữ nguyên hương vị đồng quê.

Chai châu chấu bắt về, dội nước sôi vào, lắc vài phút cho gẫy cẳng, gẫy cánh. Đổ châu chấu ra rổ xối sạch nước, có thể vặt đầu nếu châu chấu già lứa, không nên bẻ càng vì càng thường béo mẫm thơm ngon. Khi ráo nước thì bạn cho châu chấu vào rang như rang tôm, tức rang cho khô nước mới rót dầu ăn vào, nêm nếm đủ vị và nên hơi mặn 1 chút cho châu chấu giòn. Khi châu chấu chín vàng đều và sực mùi hương đặc trưng thì tắt bếp, rắc lá chanh thái sợi và đảo đều. Lúc ăn có thể vắt thêm quất. Một lưu ý nhỏ nữa khi rang châu chấu là cũng giống như rang nhộng, bạn không nên đảo nhiều bằng đũa làm nát bụng châu chấu, nên rang khô và xóc hoặc hất chảo khéo léo cho châu chấu tự đảo đều trên chảo.
Khi chứng kiến con gái khi trở lại thành phố say sưa kể chuyện cho các bạn nghe bé đã tự tay bắt châu chấu như thế nào, đồng quê thơm ngát và tràn đầy gió mát ra sao, tấm tắc khen món châu chấu rang ngon chưa từng thấy… tôi mới thấm thía rằng người ta cảm thấy một món ăn nào đó ngon không phải vì nó là châu chấu rang hay một món cụ thể nào, mà vì người ta đang được ăn bằng kỷ niệm, bằng cảm nhận thiên nhiên, bằng sự chan chứa của tâm hồn! Bất cứ lúc nào có thể, hãy tự mình hòa nhập với không gian thiên nhiên đồng quê, với nét văn hóa dân gian tươi đẹp để cảm nhận món ăn dân dã thêm ngon bạn nhé!