Qua nghìn năm ấm chén tử sa phát triển ra sao?

Lịch sử làm tử sa thì dài đến cả vài ngàn năm, kĩ thuật làm tử sa được kế thừa và phát triển từ kĩ thuật làm đồ gốm. Từ xa xưa người Trung Quốc đã lấy đất tử sa làm đồ dùng, nhưng làm thành ấm sử tử sa trung quốc được mọi người công nhận phải đến đời nhà Minh (1368-1644)

Lúc đó có một thư đồng tên là Cung Xuân, dựa theo hình dạng của bướu cây, làm một chiếc ấm, được văn nhân mặc khách khen ngợi. Từ lúc đó, ấm tử sa bắt đầu hưng thịnh.

Mặc dù trông giống làm từ đất nhưng nguyên liệu của nó là Quặng – Sau khi được chọn, nghiền, luyện thì trở thành đất tử sa để làm ấm. Có câu, quặng tử sa trong thiên hạ đều bắt nguồn từ Nghi Hưng. Vì chỉ có quặng tử sa ở Nghi Hưng mới làm được ấm tử sa đặc biệt.

Đất tử sa có 4 loại chính lớn là: Tử Nê, Lục Nê, Hồng Nê, Đoạn Nê. Trong mỗi loại còn phân chia ra rất nhiều các loại tên gọi khác.



Ấm trà tử sa được làm như thế nào?

Chọn quặng tử sa và nghiền quặng

Quặng tử sa được lấy từ đỉnh núi Hoàng Long Sơn của thị trấn Đinh Thục, Nghi Hưng. Tên khoa học của quặng tử sa là đất sét khoáng Aluminosilicat. Quặng khai thác về được phơi lộ thiên để dùng mưa gió sương tuyết của thiên nhiên làm quặng phong hoá.

Khi tơi hẳn ra thì được chọn lọc để loại bỏ tạp chất và phân loại quặng. Công việc tỉ mỉ và đặc biệt tốn thời gian này bắt buộc phải dùng sức người vì máy móc không phân biệt được quặng tốt xấu. Quặng tử sa chọn lọc xong sẽ được đem đi nghiền.

Trước đây quặng được nghiền bằng cối đá xay nhưng ngày nay thì việc nghiền quặng đã có máy móc hỗ trợ nên công tác nghiền quặng đã được đẩy nhanh lên rất nhiều. Quặng nghiền xong sẽ được dùng sàng để lọc. Tuỳ vào mong muốn và mức độ mịn màng của ấm mà nghệ nhân sẽ chọn loại sàng phù hợp.

Đơn vị đo lường đường kính mắt sàng là MESH – Đơn vị đo lường quốc tế: 80 MESH là 0.2mm, 100 MESH là 0.15 mm. Nếu chọn nguyên liệu được lọc qua sàng 100 MESH trở lên, ấm tử sa sẽ trơn láng, mịn màng như ngọc.

Xem thêm: gomsubaokhanh.vn