Bác sĩ chỉ cách kiêng cữ sau sinh khoa học

Người đồng hành cùng chúng ta trong bài viết này là Ths.BS Vũ Công Khanh – phó trưởng khoa Sản, Bệnh viện Bạch Mai với hơn 20 năm kinh nghiệm chăm sóc bà mẹ sau sinh.


Bác sĩ Vũ Công Khanh - Phó trưởng khoa Sản, bệnh viện Bạch Mai
Có phải tất cả sản phụ đều cần kiêng cữ sau sinh?
Câu trả lời là có, tất cả sản phụ đều cần được kiêng cữ sau sinh. Nguyên nhân là vì quá trình mang thai và sinh nở khiến cơ thể sản phụ thay đổi rất nhiều. Họ cần có thời gian để thích ứng với việc làm mẹ và hồi phục sức khỏe.


Trong hành trình mang thai và sinh nở kéo dài suốt 9 tháng 10 ngày, có thể thấy cơ thể sản phụ chịu rất nhiều tổn thương. Kiêng cữ sau sinh chính là cách tốt nhất để giúp họ nhanh chóng lấy lại sức khỏe và vẻ đẹp như thời son rỗi.
Kiêng mọi thứ cho chắc hay kiêng cữ có chọn lọc?
Khái niệm kiêng cữ sau khi sinh ở đây sẽ khác đi nhiều so với quan niệm kiêng cữ sau sinh trong dân gian vẫn lưu truyền. Không gian, điều kiện sống, điều kiện sinh hoạt và khoa học phát triển hơn chính là lý do giải thích cho sự thay đổi này.


Trong thời đại khoa học phát triển như hiện nay, một số quan niệm kiêng cữ lưu truyền từ xưa đã không còn phù hợp và cần thiết. Chính vì thế, các sản phụ cần thay đổi suy nghĩ về kiêng cữ sau sinh. Chúng ta chỉ nên chọn lọc những việc cần thiết chứ không nên kiêng cữ mọi thứ chỉ vì “ông bà bảo thế”. Dưới đây, BS. Vũ Công Khanh sẽ hướng dẫn kiêng cữ sau sinh một cách khoa học nhất:
Kiêng cữ sau sinh – Ăn uống
Sản phụ sau sinh bị mất máu, mất sức và suy nhược cơ thể. Họ cần có chế độ đầy đủ dinh dưỡng chứ không chỉ ăn đồ khô, ăn mặn, kiêng cữ đồ tanh như trước kia. Cụ thể:

Do sản phụ sau sinh khẩu vị bị ảnh hưởng rất nhiều nênthực đơn ăn uống của sản phụ cần phong phú, thay đổi hàng ngày. Có thể chia nhỏ thành nhiều bữa ăn trong ngày (khoảng 5 bữa) để kịp thời bổ sung dinh dưỡng hỗ trợ hồi phục sức khỏe nhanh hơn. Đặc biệt, cần kiểm soát lượng tinh bột nạp vào hàng ngày (mỗi bữa chỉ nên ăn từ 1 – 2 bát cơm), không nên giữ suy nghĩ ăn nhiều cơm mới có nhiều sữa.
Kiêng cữ sau sinh – Vận động
Sản phụ sau sinh dù đau, dù mỏi, dù mệt vẫn phải vận động, nằm im trên giường không hề tốt chút nào.
Các bài tập vận động phù hợp với sản phụ những ngày đầu sau sinh (bao gồm cả sinh thường và sinh mổ không có chỉ định đặc biệt):
Các bài tập vận động phù hợp với sản phụ những ngày đầu sau sinh
Kiêng cữ sau sinh – Nghỉ ngơi
Chắc chắn sản phụ sau sinh không có cơ hội để ngủ một giấc liền 8 tiếng như trước kia. Nguyên nhân là bởi họ đã làm mẹ và họ cần cho con bú ít nhất 2 – 3h/lần. Tuy nhiên, sản phụ cũng không nên túc trực 24/24 bên cạnh con và tự tay làm hết mọi việc để chăm sóc con.
Thay vào đó, hãy tận dụng sự trợ giúp của chồng, của người thân xung quanh để bản thân mình có thời gian nghỉ ngơi.

Kiêng cữ sau sinh – Vệ sinh cơ thể
Thử tưởng tượng nếu 1 tuần bạn không tắm thì cảm giác sẽ thế nào? Chắc chắn là không hề dễ chịu chút nào rồi. Ấy vậy mà một số sản phụ phải kiêng nước, kiêng tắm gội, thậm chí là kiêng cả đánh răng và rửa mặt suốt 1 tháng trời.
Không cần phải làm vậy. Ngay sau sinh khoảng 2 – 6h, sản phụ hoàn toàn có thể lau người bằng nước ấm để giữ cơ thể mình sạch sẽ. Sản phụ có sạch sẽ, thơm tho thì em bé mới thấy thoải mái khi ở gần mẹ.
Tùy vào tình trạng sức khỏe, sản phụ có thể tắm gội sau 3 – 10 ngày sau sinh. Trước khi tắm gội, sản phụ nên xông hơ với thảo dược trước để làm ấm cơ thể và tăng tuần hoàn máu.
Kiêng cữ sau sinh thường và sinh mổ giống hay khác nhau?
Sản phụ sinh thường và sinh mổ sẽ bị tổn hại sức khỏe ở mức độ khác nhau. Việc kiêng cữ sau sinh chắc chắn cũng sẽ khác nhau ở một số điểm. Cụ thể:
Việc vệ sinh cơ thể ở sản phụ cần chú ý đến việc vệ sinh phần phụ. Những ngày đầu sau sinh, phần phụ sẽ có sản dịch tiết ra. Nếu không được vệ sinh cẩn thận có thể dẫn đến nhiễm khuẩn hậu sản rất nguy hiểm.
- Vệ sinh “cửa mình” sau mỗi lần đi tiêu, đi tiểu
- Thay băng vệ sinh thường xuyên 2 – 4h/lần hoặc bất cứ khi nào thấy băng vệ sinh đầy.
- Giữ vùng tầng sinh môn khô, sạch
Vệ sinh cơ thể ở sản phụ sinh thường có vết rạch tầng sinh môn cũng khác. Bạn nên chú ý vệ sinh phần phụ thật cẩn thận bằng nước ấm sạch, hãy thấm khô trước khi mặc lại quần áo. Hàng ngày, nên vệ sinh phần phụ 2 lần sáng và tối với nước lá trầu không hoặc thảo dược chuyên dụng để vệ sinh phần phụ.
Kiêng cữ bao lâu có thể trở lại sinh hoạt bình thường?
Thời gian kiêng cữ sau sinh là không cố định. Tùy vào thực trạng hồi phục sức khỏe của cơ thể mà sản phụ có thể đưa ra quyết định có cần kiêng cữ nữa hay không. Nếu thấy cơ thể khỏe mạnh, tinh thần thoải mái, không còn đau mỏi thì hoàn toàn có thể quay trở lại nếp sinh hoạt bình thường.
Cần chú ý đến việc “sinh hoạt vợ chồng” vẫn cần kiêng cữ. Tử cung của sản phụ sau sinh cần có ít nhất là 6 tuần để hồi phục. Hơn nữa, sản dịch sau sinh cũng thường kéo dài từ 2 – 6 tuần. Chính vì thế, hãy tránh việc sinh hoạt vợ chồng trong khoảng thời gian này để đảm bảo an toàn cho sản phụ.
Khi đã sinh hoạt vợ chồng trở lại, hãy nhớ sử dụng các biện pháp tránh thai an toàn. Tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến từ bác sĩ của mình.
Có 1 phương pháp giúp kiêng cữ sau sinh trở nên “dễ thở” hơn
Thông thường, sản phụ sẽ hồi phục sức khỏe hoàn toàn sau 3 tháng kiêng cữ. Tuy nhiên, nếu bạn áp dụng xông hơ sau sinh đúng thời điểm với Dao’spa mama, chỉ sau 1 tháng sức khỏe đã hồi phục đến 90%.
Dao’spa mama là gì?
Bản Tả Phìn, Sapa, Lào Cai là trung tâm đa dạng sinh học của dãy núi Hoàng Liên Sơn. Nơi đây có khí hậu vô cùng khắc nghiệt nhưng chính sự khắc nghiệt đó đã tạo ra các loại cỏ cây dược liệu quý hiếm. Người Dao đỏ bao đời gắn bó với mảnh đất này đã khéo léo sử dụng các loại dược liệu « trời ban » để chăm sóc sức khỏe. Bài thuốc tắm lá cho phụ nữ sau sinh chính là một trong những tinh hoa y học của cộng đồng người Dao đỏ.

Người Dao đỏ nắm giữ bài thuốc tắm sau sinh quý giá
Chứng kiến phụ nữ người Dao đỏ sau 3 ngày đã có thể lên nương làm rẫy nhờ vào bài thuốc tắm này, PGS.TS Trần Văn Ơn đã quyết tâm nghiên cứu để đưa bài thuốc vào ứng dụng rộng rãi. Từ năm 2002 đến năm 2006, nhà thực vật học ấy cùng với các cộng sự của mình tại Bộ môn Thực vật, trường Đại học Dược Hà Nội đã tìm ra cơ sở khoa học và chứng minh được tác dụng của bài thuốc người Dao qua nhiều công trình nghiên cứu. Kết quả của cuộc nghiên cứu này đã được xếp vào Đề tài nghiên cứu cấp Quốc gia số 18/2008 và thành phẩm cuối cùng ra đời có tên Dao’spa mama.
Thành phần và cơ chế tác động của Dao’spa mama
PGS.TS Trần Văn Ơn đã tìm và chọn lọc hơn 30 loại cây thuốc chính có trong bài thuốc gốc, kết hợp với nhau theo ‘‘tỷ lệ vàng’’ để tạo nên Dao’spa mama. Cụ thể:

Thành phần các cây thuốc có trong Dao'spa mama
Tác dụng của Dao’spa mama
Dao’spa mama tác động lên cơ thể của sản phụ thông qua 3 cơ chế khoa học:

3 cơ chế tác động của Dao'spa mama
Qua đó, Dao’spa mama mang đến những tác dụng thiết thực cho sản phụ sau sinh gồm:

Các tác dụng thiết thực của Dao'spa mama
Hướng dẫn sử dụng Dao’spa mama đúng cách
Sau 2h sinh thường, 6h sinh mổ, sản phụ nên lau người với Dao’spa mama theo các bước sau để làm sạch mồ hôi, vi khuẩn và lưu thông khí huyết:

Các bước lau người với Dao'spa mama
Sau 2 – 3 ngày sinh thường hoặc 7 – 10 ngày sinh mổ, sản phụ tiến hành xông hơ và tắm gội với Dao’spa mama theo các bước dưới đây để đạt hiệu quả cao nhất :

Các bước xông tắm với Dao'spa mama

Giờ kiêng cữ hiện đại, hồi trước mình kiêng đến vất vả, các cụ cứ một mực làm theo ý các cụ, không chiều theo, các cụ tự ái chả thèm chăm cho. mệt lắm. mùa nóng còn không được tắm; haha